Serbian (Latin)English (United Kingdom)
Pozovite nas!

024 556 542

subotica

Subotica je najseverniji grad Srbije, drugi po veliči na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine. Nalazi se na 10 kilometara od Srpsko - Mađarske granice, na geografskoj širini 46° 5' 5'' i geografskoj dužini 19° 39' 47''. Subotica se nalazi na rubu srednje Evrope i Balkana, na zvezdi puteva koji vode na sve četiri strane sveta, pored međunarodnog puta E75.
Do graničnog prelaza Kelebija ima 10km, a do Horgoša 30 km. Severno od grada je plodna peščara s vinogradima i voćnjacima, a južno zemlja oranica.


Danas grad sa okolnim opštinama ima oko 150.000 stanovnika: Mađara, Hrvata, Bunjevaca, Srba i drugih naroda. Oko grada je podignuto 18 većih naselja: Bajmok, Bački Vinogradi, Bačko Dušanovo, Bikovo, Višnjevac, Gornji Tavankut, Donji Tavankut, Đurđin, Kelebija, Ljutovo, Mala Bosna, Mišićevo, Novi Žednik, Palić, Stari Žednik, Hajdukovo, Čantavir i Šupljak. Grad je povezan sa starim letovalištem i jezerom Palić.

Severno od grada, na peščanom tlu, nalaze se plodni voćnjaci i vinogradi, a na jugu je zemlja crnica na čijim se oranicama gaje različite poljoprivredne kulture. Grad je lociran u srcu Panonske nizije, ima dugu i bogatu tradciju i kulturnu baštinu.
Grad Subotica obuhvata grad i 18 prigradskih naselja. Prostire se na 1.008 kvadratnih kilometara. Zbog svog geografskog položaja i vrednih žitelja, Subotica je administrativni, industrijski, tržni, prometni, turistički i kulturni centar Severno-bačke regije.

Gradska kuća – remek delo secesije
Gradska kuća u Subotici je najveća, a po mnogima i najlepša građevina Subotice. Podignuta je za dve godine, od 1908. do 1910, ali su vrhunski majstori onog vremena još pune dve godine ukrašavali njene enterijere. Podignuta je po projektu Marcela Komora (1868-1944.) i Dežea Jakaba (1864-1932.), budimpeštanskih arhitekata, u tada vrlo modernom stilu – mađarskoj varijanti secesije. Ukrašena je s bezbroj šara stilizovanog cveta. Gradska kuća je skladan spoj umetnosti i zanata. Visoka je 76m, terasa vidikovca je na 45,5m, duga 105,08m, široka 55,56m, a prostire se na 5838 kvadratnih metara.

Subotičke crkve
Arhitektonski ukras Subotice su i crkve. Subotičani različitih nacija i vera podizali su bogomolje negujući i poštujući svoju veru, običaje, svece i praznike, ali su istovremeno ukrašavali ovim lepim objektima grad i davali mu poseban pečat. Na ivici grada su ostaci desetak starih hramova, a prvi monumentalni i veliki crkveni objekti izgrađeni su u 18. veku: Franjevačka crkva, Srpska pravoslavna crkva i Katedrala sv. Tereze. Crkvama je poklonjena posebna pažnja kada je Subotica doživela svoj graditeljski zenit – poslednje decenije 19. i prve decenije 20. veka. Tada su podignute Kerska crkva Svetog Roke (1896.), Senćanska crkva Svetog Đurđa (1897.), Evangelistička crkva (1901.), Sinagoga (1902.). Franjevačka crkva je rekonstruisana i dograđen joj je još jedan toranj (1908.), Srpska pravoslavna crkva temeljito je obnovljena 1910. i izgrađeno je još desetak crkava u gradu i naseljima.

Subotički samozvani car
Jedna od bajkovitih ličnosti subotičke prošlosti, Jovan Nenad Crni, javio se u istoriji posle poraza mađarske vojske od Turaka na Mohaču 1526. godine. Njegovu tajanstvenost uvećavala je čudna crna pruga koja mu se pružala od slepoočnice do stopala noge, zbog čega su ga i prozvali Crni. On je potisnuo Turke iz Južne Ugarske i tu osnovao svoju kratkoveku slovensku državu. Proglasio se carem, a Suboticu izabrao za prestonicu. Poginuo je 1527. godine u sukobu sa ugarskom vlastelom. Posle četiri veka, na godišnjicu njegove smrti, u Subotici mu je na glavnom trgu podignut spomenik koji je 1941. godine srušio okupator, a obnovljen je i ponovo postavljen 1991.

Maria Theresiopolis – slobodan kraljevski grad
Turci su Suboticu zauzeli 1542. godine i vladali njome do 1686. Privilegijom iz 1743. godine Marija Terezija proglasila je Suboticu slobodnom komorskom varoši, za šta su Subotičani darovali carici 150 konja. Za odanu službu subotičkih graničara habsburškom dvoru, Marija terezija proglasila je Suboticu 1779. godine slobodnim kraljevskim gradom. Za ovu važnu odluku Subotičani su poklonili carici 5000 zlatnika i platili otkup 266.666 forinti. Status slobodnog kraljevskog grada doneo je Subotici veću autonomiju i novo ime – Maria Theresiopolis. Od te godine počinje planski i ubrzaniji razvoj grada.

Subotica za vreme Prvog i Drugog svetskog rata
U vreme Srpske Vojvodine, između 1850. i 1860. godine, u strogo centralizovanom sistemu, pažnja se ipak posvećivala i kulturi. Ovde je 1853. godine izgrađeno pozorište i mnoge kvartovske škole.
Posle nagodbe 1867, sve do 1914. godine, u Subotici se ubrzano razvijaju građansko društvo i grad.
Krajem Prvog svetskog rata srpske i francuske jedinice ušle su u Suboticu 13. novembra 1918. Na velikoj narodnoj skupštini u Novom Sadu 25. novembra 1918. proglašeno je ujedinjenje Banata, Bačke i Baranje s Kraljevinom Srbijom, ali je Subotica konačno pripojena novoj državi Jugoslaviji u Trijanonu 4. juna 1920. godine. Jedna od centralnih ličnosti ovih značajnih događaja bio je Blaško Rajić, župnik iz Subotice.
Početkom Drugog svetskog rata, 12. aprila 1941. godine, Suboticu su okupirali mađarski fašisti, a oslobodili su je Subotički partizanski odred i jedinice Crvene armije, 10. oktobra 1944. godine. U završnim borbama na železničkoj stanici poginuo je komandant Odreda, Jovan Mikić Spartak, jugoslovenski reprezentativac i rekorder u atletici.

Privreda, školstvo, kultura
Subotica se u moderan srednjoevropski grad razvila krajem 19. i početkom 20. veka. Grad je u to vreme doživeo izuzetan urbani, industrijski, graditeljski i kulturni procvat. Brži razvoj zanata, industrije i trgovine podstaknut je još 1869. godine dolaskom prvog voza, a ubrzan izgradnjom električne centrale 1896. godine i tramvajskim saobraćajem 1897. godine. Začetke današnje moderne industrije nalazimo krajem 19. veka: preduzeće za izvoz mesa “Hartman i Konen” s prvom hladnjačom u zemlji, prvu subotičku fabriku sumporne kiseline i veštačkog đubriva “Klotild” osnovanu 1904, braća Ruf su 1917. godine počela proizvodnju bombona, industrija električnih motora “Sever” osnovana je 1923.godine.
Prva srednja škola, preteča gimnazije, otvorena je u Subotici 1747, muzička škola 1868, dom za stare 1766, Palić postaje lečilište 1845, prva štamparija osnovana je 1844, prve novine izašle su 1848, prvu bioskopsku predstavu prikazao je Anđelo Bjanki iz Pečuja 1899, a Aleksandar Lifka otvorio prvi stalni bioskop 1910, Đuro Stantić osvojio prvu olimpijsku medalju u Atini 1906, Ivan Sarić poleteo avionom sopstvene konstrukcije 1910…